continue education by dr.loft : 16 Feb 2018

 

"ดวงตา" กับระบบป้องกันภัยที่ดีที่สุดในร่างกาย

เรื่องโดย สมยศ เพ็งทวี O.D.

เคยคิดกันไหมว่า ทำไมเวลามีดบาดแล้วไม่ทำความสะอาดแผลด้วยการเช็ดด้วยแอลกอฮอล์ สักพักก็จะเกิดการอักเสบเป็นหนอง แต่ดวงตาเรา ที่ไม่มีเกราะป้องกันอะไรเลย ตา expose กับ enviroment โดยตรง เช่นนั่งเรือคลองแสนแสบที่อุดมไปด้วยแบคทีเรียและสารพัดเชื้อโรคที่อยู่ในน้ำ บางครั้งก็มีน้ำกระเซ็นเข้าตา ซึ่งเชื่อได้ว่ามันต้องมีเชื้อโรคอยู่ภายในน้ำไม่น้อย แต่ทำไมตาเราไม่ติดเชื้อหรือเป็นหนอง ทั้งๆที่ดวงตานั้นสัมผัสกับสิ่งแวดล้อมโดยตรง ทั้งๆที่มันไม่มีผิวหนังคอยปกป้อง ทำมันยังอยู่รอดปลอดภัยได้อย่างดี คือถ้าไม่ไปรังแกมันมากๆ ประเภทที่ว่า ซื้อคอนแทคเลนส์ที่ไม่ได้มาตรฐาน แล้วยังไม่ยอมทำความสกะอาด  หนำซ้ำยังแลกคอนแทคเลนส์สีสลับกับเพื่อนอีกต่างหาก หนักไปกว่านั้น นอกจากไม่ล้างแล้วยังใส่นอนอีกด้วย  ต้องขนาดนั้นจริงๆ ตาถึงจะเกิดการติดเชื้อ แต่ถ้าไม่หนักขนาดนั้น ดวงตาของเรานั้น ไม่ค่อยเจ็บป่วยง่ายๆสักเท่าไหร่  

ดังนั้นเรื่องราววันนี้ ผมจะพาทุกท่านไปทำความรู้จักเกี่ยวกับกลไกการป้องกันตัวมันเองของดวงตาของเรา ว่ามันทำงานได้มหัศจรรย์ขนาดไหน และเห็นมันทำงานหนักขนาดนี้ มันไม่เคยปริปากบ่นให้เราฟังเลยสักนิดเดียว มันก็ทำงานของมันไป เรามีหน้าที่ใช้งานมันอย่างเดียวก็ใช้ไป จนกระทั่งลืมไปด้วยซ้ำว่ามีมันอยู่ คนโบราณเลยเรียกว่า “ลืมตา” 

บทความเรื่องนี้ จึงเขียนขึ้นมาเพื่อให้ เรามีสติทุกขณะที่ลืมตา คิดถึงมันบ้าง รักมันบ้าง ถนอมมันบ้าง หาสิ่งดีๆให้มันบ้าง ไม่ใช่เห็นว่ามันทนได้ ก็เลยเอาอะไรไม่รู้ไปใส่ให้มัน วันหนึ่งมันป่วยขึ้นมา ก็ดิ้นสักทีนึง ดีไม่ดีรักษาไม่ทัน บอดไปเสียอีก จะร้องห่มร้องไห้เวลานั้นก็คงช่วยอะไรได้ไม่มาก และหวังว่า แฟนคอลัมน์ทุกท่านคงไม่ใช่คนแบบนั้นนะครับ 

เอาหล่ะมาเข้าเรื่องกัน  เรื่องวันนี้ว่าด้วย กลไกธรรมชาติในการปกต้องดวงตาด้วยตัวมันเอง ซึ่งบังเอิญผมได้ texbook มาเล่มหนึ่งชื่อว่า Ocular and vision Physiology ,clinical application เขียนโดย Simon E.Skalicky เห็นเนื้อหาน่าสนใจก็เลยเอามาเล่าสู่กันฟังต่อ 

Over view 

ดวงตาของคนเรานั้นมีกลไลการป้องกันตัวเองอยู่หลายอย่างแต่มีหลักๆอยู่ 4 แบบได้แก่ 

  1. Machanical Insult  เป็นกลไกการป้องกันการบาดเจ็บจากอุบัติเหตุหรือการกระทบกระเทือนจากปัจจัยภายนอก
  2. Chemical Insult  เป็นกลไกการป้องกันอันตรายจากสารเคมี
  3. Biological Insult  เป็นกลไกการป้องกันการติดเชื้อจากเชื้อโรค 
  4. Electromagnetic Radiation เป็นกลไกการป้องกันอันตรายจากคลื่นแสงพลังงานสูง 

​Mechanical Insulti 

กลไกแรกนี้เป็นรูปแบบการป้องกันอันตรายให้ดวงตาจาก สิ่งที่จะเข้ามาทำอันตราย เช่น อุบัติเหตุ ฝุ่น หิน ดิน ทราย ไม้ หรืออะไรที่จะทำให้ดวงตาได้รับการบาดเจ็บ ก็จะมีระบบที่เข้าใจช่วยป้องกันอันตรายจากสิ่งเหล่านี้ ได้แก่ 

1.เบ้าตา (Orbit)  เบ้าตาซึ่งเป็นบ้านของดวงตานั้น ทำหน้าที่สำคัญหลายๆอย่างเกี่ยวกับการป้องกันอันตรายได้แก่ 

  1. โครงสร้างของเบ้าตานั้นประกอบไปด้วยกระดูกชิ้นเล็กๆมาต่อกันเป็นโพรงเบ้าตา 
  2. ที่ผนังกระดูกนั้นถูกบุด้วยขั้นไขมันนิ่มๆ ซึ่งมีโครงสร้างเหมือนเบาะนุ่มๆ ทำให้ดวงตาสามารถเคลื่อนที่ไปมายังตำแหน่งต่่างๆได้อย่างสะดวก และช่วยซับแรงกระแทกเมื่อประสบอุบัติเหตุ ไม่ให้ดวงตาได้รับอันตราย 
  3. โครงสร้างของกระดูกส่วนล่างและส่วนที่ติดอยู่กับผนังของโพรงจมูก จะมีขนาดที่บาง เมื่อได้รับแรงกระแทกหนักๆ นั้นสามารถเกิดการแตกหักได้ ซึ่งก็เป็นกลไกลที่ซับแรงกระแทกได้อีกจุดหนึ่ง เพื่อไม่ให้แรงกระแทกนั้นส่งไปยังลูกตาได้ 

2.เปลือกตา (eyelid) เปลือกตานั้นมีหน้าทีสำคัญหลายอย่างเช่นกันในการปกป้องดวงตา ได้แก่ ความพิเศษที่สุดของเปลือกตานั้นคือ สามารถปิดหรือเปิดได้ในเวลาฉับพลันทันที และสามารถทำได้อย่างรวดเร็ว ซึ่งเกิดขึ้นได้ทั้งจากการบังคับด้วยจิตสำนึกและการทำงานได้อัตโนมัติแบบ reflex เมื่อมีสิ่งที่อาจจะเกิดอันตรายกับดวงตา มันจะถูกกระตุ้นให้ทำงานทันที 

ที่เปลือกตาของเราจะมีขนเล็กๆอยู่ทั่วทั้งผิว (ไม่ใช่ขนตา) แต่เป็น cillia ซึ่งขนเล็กๆเหล่านี้จะมีความไวต่อสิ่งแปลกปลอมในบรรยากาศมากๆ หากเจออะไรที่มากระทบมันก็จะกระตุ้นให้เกิดการกระพริบตา 

3. กระจกตาและตาขาว  (corneoscleral shell)  กระจกตา (cornea) และตาขาว(sclera) มีโครงสร้างที่เชื่อมต่อเป็นเนื้อเดียวกัน แต่กระจกตากับตาขาว มีรูป แบบการถักทอโครงสร้างที่แตกต่างกัน ทำให้กระจกตานั้นมีความใส และ ตาขาวซึ่งมีความแข็งแรงและยืดหยุ่นเป็นสีขาว และทั้งสองโครงสร้างนี้ทำหน้าที่สำคัญได้แก่

ตาขาว (sclera) มีโครงสร้างที่แข็งแรง เหนียว และยืดหยุ่น มันคงรูปเป็นทรงกลมได้ดี ไม่ยุบตัวหรือเสียรูปง่าย ทำหน้าที่ปกป้องอวัยวะที่สำคัญภายในลูกตาทั้งหมด

กระจกตา (cornea) มีโครงสร้างที่เต็มไปด้วยมัดของปลายประสาทที่ไวต่อความรู้สึก ทำให้เรารับรู้สัมผัสได้ไวต่อสิ่งแปลกปลอมที่เข้ามา และกระตุ้นให้เกิดการกะพริบตา สั่งน้ำตาให้ไหล เพื่อชะล้างสิ่งแปลกปลอมให้เจือจางและขับออกไปในที่สุด 

มัดปลายประสาที่กระจกตายังทำหน้าที่สำคัญคือ เป็นตัวกระตุ้นระบบซ่อมแซมเซลล์ใหม่ ในกรณีที่กระจกตามีการขูดขีดหรือถลอก (corneal erosion) และเซลล์ชั้นนอกของกระจกตานั้น สามารถซอมแซมตัวเองเสร็จภายใน 24 ชม. ซึ่งถือเป็นเรื่องที่มหัศจรรย์​

รูปแสดงถึงโครงสร้างเซลล์ของกระจกตา ซึ่งประกอบไปด้วย 5 ชั้น ซึ่งมีรูปแบบของประเภทของเซลล์ที่แตกต่างกัน ทำหน้าที่ต่างกัน รูปซ้ายนั้นเป็น 3 ชั้นแรกคือ ชั้น corneal epithelium ซึ่งเป็นชั้นบนสุด มีเซลล์อยู่ 5 ชั้นย่อย ที่ชั้นผิวจะมีลักษณะเป็นขนเล็กๆเรียกว่า microplicae และ microvilli ซึ่งช่วยให้การยึดเกาะข้องชั้นน้ำตานั้นมีความเสถียรภาพ,   b นั้นแสดงถึงแนวของเส้นประสาทที่ขึ้นไปเลี้ยงกระจกตา ผ่านทางชั้น Bowman's layer  , c คือแนวชั้นของ bowman's layer  เลยจาก c  มาก็จะเป็นชั้น stroma lamellae ซึ่งเป็นชั้นที่หนาที่สุด สร้างตัวเองใหม่ไม่ได้ การทำเลสิกนั้นจะทำในชั้นนี้ 
ส่วนรูปขวาเป็นกระจกตาส่วนครึ่งหลััง คือ stroma ,Desmet membrand และ endothelium ไว้เล่าละเอียดในเรื่องกายภาพของกระจกตา 

Chemical Insult 

สารเคมีนั้นเป็นสิ่งอันตรายต่อดวงตา เพราะจะไปรบกวนการทำงานภายในเซลล์ ทำให้เซลล์ไม่สามารถทำฟังก์ชั่นได้ตามปกติ สารเคมีฤทธิ์รุนแรงสามารถทำลายเซลล์ของตาได้ในเสี้ยววินาที ดังนั้นร่างกายจึงออกแบบระบบป้องกันให้ดวงตาให้รอดพ้นจากอันตรายจากสารเคมี ซึ่งมีอยู่หลายอย่างที่ดวงตาสามารถป้องกันตัวเองได้ ได้แก่ 

  1. Eyelids closure  เปลือกตามีชุดกล้ามเนื้อที่สามารถทำงานได้รวดเร็วในเสี้ยววินาที และทำงานได้ทั้งแบบ reflex และ ระบบจิตสำนึกสั่งการ  เมื่อมีสิ่งที่กระเด็นเข้ามา เปลือกตาจะเกิด reflex ให้เกิดการปิดตาแบบฉับพลัน ทำให้สามารถป้องกันสารเคมีกระเซ็นเข้าตาได้ 
  2. Bell’s phenomenon  บอกเราว่า ขณะที่เปลือกตาปิดลง ตาจะบิดหมุนขึ้นบนโดยอัตโนมัติ  ดังนั้นเมื่อมีสิ่งที่จะเข้ามากระทบ และกระตุ้นให้เกิดการกะพริบตา จังหวะนั้นตาจะหลบขึ้นไปอยู่ด้านบน ทำให้สามารถเลี่ยงการปะทะโดยตรงได้ 
  3. Tears  น้ำตาจะถูกสั่งให้หลั่งออกมาเมื่อเกิดอาการระคายเคืองที่ดวงตา จากสิ่งแปลกปลอม ฝุ่น ละออง สารเคมี จากปัจจัยต่างๆ ซึ่งน้ำตาที่หลั่งออกมาจะช่วยเจือจาง ชะล้าง สิ่งแปลกปลอมให้ออกไป และลดอาการระคายเคือง 
  4. Cornea epithelium barrier  กระจกตาของเรานั้นมีทั้งหมด 5 ชั้น ชั้นนอกสุดเป็นชั้นที่เรียกว่า cornea epithelium ซึ่งเป็นเซลล์บุผิว ความหนา 5-7 ชั้น มีความสำคัญอยู่หลายเรื่องเช่น เป็นที่อยู่ของปลายประสาทมากมายที่ไวต่อความรู้สึก สามารถซ่อมแซมตัวเองได้เร็ว และที่สำคัญคือลักษณะโครงสร้างที่เหมือนเป็นกำแพงกั้นไม่ให้สิ่งแปลกปลอมสามารถเข้าไปได้
    รูปแสดงเซลล์กระจกตาชั้นบนสุดคือ corneal epithelium ซึ่งในชั้นนี้เป็นชั้นที่มีระบบการป้องกันภัยที่เกี่ยวกับ คุ้มกันไม่ให้สิ่งแปลกปลอมผ่านเข้าไปได้ ด้วยการยึดระหว่างเซลล์ด้วย desmosome และ tight junction ทำให้เซลล์ยึดติดกันแน่น โดยไม่เกิดช่องว่างระหว่างเซลล์ให้สิ่งแปลกลอมเข้าไป หรือแม้แต่น้ำหรือสารเหลวก็ไ่ม่สามารถผ่านไปได้ 
  5.  แต่ละเซลล์นั้นจะยึดกันไว้ด้วย desmosome ซึ่งทำหน้าที่เหมือนกับด้ายที่เย็บระหว่างเซลล์สองเซลล์ให้ยึดติดกันแน่น โดยไม่มีช่องว่างระหว่างเซลล์ที่สิ่งแปลกปลอมหรือแม้แต่เชื้อโรคจะสามารถเข้าไปได้ 

Tight Junction ทำหน้าที่คล้าย desmosome แต่จะเป็นรูปแบบการยึดระหว่างเซลล์เหมือน “ซิปล๊อค” ทำให้ของเหลวไม่สามารถซึมผ่านเข้าไปได้ ดังนั้นพวกสารน้ำ สารโปรตีน หรือจะอะไรที่เป็นน้ำๆ จะผ่านช่องระห่างเซลล์กระจกตาไปไม่ได้ จึงไม่แปลกใจที่ น้ำในคลองแสนแสบกระเซ็นเข้าตา ตาเราจึงไม่ติดเชื้อง่ายๆ เนื่องมันซึมเข้าไปไม่ได้  มีการชะล้างจากการหลั่งน้ำตาออกมา  และตัวน้ำตาเองก็มีสารฆ่าเชื้อตามธรรมชาติซึ่งจะกล่าวต่อไป 

ที่เยื่อบุเซลล์ของกระจกตานั้น มีระบบป้องกันภัยจากสิ่งแปลกปลอมในระดับเซลล์ได้แก่ DESM = Desmozome ทำหน้าที่เหมือนด้ายที่เย็บระหว่างเซลล์ให้ติดกันแน่น แข็งแรง เส้นfiber ที่ยึดนั้นจะยาวเข้าไปใน cytoplasm ของแต่ละเซลล์ , tight juncion หรือ zonula occluden (ZO) ทำหน้าที่เป็นเหมือนซิปล๊อค ยิึดให้เซลล์ที่อยู่ใกล้กันนั้น อยู่ชิดกันโดยไม่มีช่องว่างระหว่างเซลล์  ในขณเดียวกันเซลล์จะต้องมีกิจกรรมภายในและระหว่างเซลล์ ดังนั้นต้องมีการสื่อสารระหว่างเซลล์ ซึ่งจะมีแลกเปลี่ยนสัญญาณกันทาง ช่องรูที่เรียกว่า gap junction

Biological Insult 

“microbes are everywhere” นั้นเป็นสิ่งที่คนถ้าเรียนเกี่ยวกับสาย Bio มาจะรู้ว่ามันจริงว่า "ทุกที่มีเชื้อจุลินทรีย์" ทุกสิ่งทุกส่วน ตรงไหนก็มีเชื้อจุลินทรีย์ เพียงแต่นานๆมันจะก่อโรคให้เราเห็นสักทีหนึ่งและร่างกายเรานั้นมีผิวหนังคอยป้องกันอยู่ เราจึงไม่ติดเชื้อได้ง่าย เว้นแต่มีบาดแผล เราจึงต้องทาด้วยแอลกอฮอล์เพื่อฆ่าเชื้อ ถ้าไม่ทา เราก็จะเกิดการอักเสบเป็นหนอง ติดเชื้อ ตามมา  แต่ดวงตาของเรานั้น ไม่มีผิวหนัง มันสามารถป้องกันการติดเชื้อด้วยตัวมันเองได้อย่างไร มาดูกัน 

  1. Tear film หรือชั้นน้ำตาของคนเรานั้นมี 3 ชั้น ชั้นแรกซึ่งเป็นชั้่นล่างสุด มีลักษระเป็นเมือก(mucous) ทำหน้าที่ช่วยให้น้ำตานั้นสามารถเกาะอยู่กับเซลล์ของกระจกตา หรือเยื่อบุตาขาวได้ดี มีความสเถียรภาพ  ชั้นกลางเป็นชั้นน้ำเรียกว่า aqueous layer ซึ่งเป็นชั้นที่หนาที่สุด มีองค์ประกอบหลักเป็นน้ำ  และชั้นบนสุดเป็นชั้นของไขมันเรียกว่า lipid layer ทำหน้าที่ช่วยป้องกันไม่ให้น้ำตานั้นระเหยเร็วจนเกินไป ซึ่งหน้าที่สำคัญของน้ำตานอกจะช่วยให้ความชุ่มชื้นแก่เซลล์แล้ว ยังมีองค์ประกอบสำคัญในการเป็นสารฆ่าเชื้อตามธรรมชาติได้แก่ 
    1. Glycocalyx & Mucous layer  เยื่อบุตาขาวของเรานั้น จะมีลักษณะเป็นเซลล์บางๆ ที่ีมีความเหนียวใส ที่ผิวของมันจะเป็นที่อยู่ของชั้นเมือก (mucin) เพราะตัวเซลล์ที่อยู่ในเยื่อบุตาขาวคือ Goblet cell นั้นทำหน้าที่สร้างชั้นเมือกซึ่งเป็นองค์ประกอบของชั้นน้ำตาชั้นล่างสุด  Glycocalyx คือชั้นเมือกที่ติดอยู่กับเยื่อบุตาขาว  ดัวยความที่ตัวมันเป็นเมือก มันจึงสามารถดักจับเชื้อโรคไม่ให้แพร่เข้าไปภายในเซลล​์​ 
    2. Aqueous layer ชั้นน้ำมีสารค่าเชื้อตามธรรมชาติเป็นพวกภูมิต้านท่านได้แก่ Secretory Immunoglobulin A (IgA) ,Lysozyme และ Lactoforin 
    3. Conjuctival normal flora , ที่เยื่อบุตาขาวนั้นมีจุลชีพประจำถิ่น ที่เราเรียกว่า normal flora อาศัยอยู่ ซึ่งแต่ละส่วนของร่างกายเรานั้น มีจุลินทรีย์พวกนี้อยู่เกือบทั้งหมดทั้งภายนอกตามผิวหนังขออวัยยะต่างๆ รวมไปถึง กระเพราะลำไส้ทั้งหลาย ซึ่งเชื้อเหล่านี้จะไม่่ก่อโรคถ้าอยู่ในที่ของมัน  แต่ถ้าอยู่ผิดที่ก็อาจจะก่อโรคได้  ซึ่งหน้าที่สำคัญของมันคือเหมือนเป็นทหารคอยปกป้องดินแดนที่ตนเองถือครองอยู่ ดังนั้นถ้าเชื้อโรคจะเข้าไปในพื้นที่ดังกล่าว ก็จะต้องรบกับทหารประจำพื้นที่เสียก่อน ซึ่งนั่นแปลว่าต้องมีกองทัพใหญ่มากพอที่จะรบกับเจ้าถิ่นได้ 
    4. Natural cell killer  เซลล์นักฆ่าตามธรรมชาตินั้น พบอยู่ในเนื้อเยื่อของเซลล์เยื่อบุตาขาว ทำหน้าที่สำคัญในการจำกัดวงไม่ให้เกิดการแพร่กระจายของเเชื้อไวรัส 

2.corneal epithelium & Bowman’s layer  เป็นเนื้อเยื่อของกระจกตาขั้นแรกและชั้นที่สอง ทำหน้าเป็นเหมือนกำแพงกั้นไม่ให้เชื้อโรคเจาะทะลุเข้าไปในกระจกตา

3.Descemet’s membrane  เป็นชั้นของกระจกตาชั้นที่ 4 ซึ่งเป็นชั้นที่มีขนาดบางที่สุดเมื่อเทียบกับชั้น อื่นๆ เป็นชั้นที่มีระบบป้องกันการย่อยสลายโปรตีน (proteolysis) เมื่อมีการติดเชื้อรุ่นแรงที่กระจกตา 

Electromagnetic Radiation (EMR) toxicity 

หน้าที่ของดวงตานั้นคือ dectect พลังงานที่อยู่ในแสงในรูปคลื่นแม่เหล็กไฟฟ้า ซึ่งก็จะมีความยาวของคลื่นไม่เหมือนกัน และเซลล์ในจอรับภาพของเรานั้น สามารถรับรู้คลื่นแสงเพียงบางช่วงความยาวคลื่นเท่านั้น คือช่วง 400-700 nm ถ้าสั้นกว่า 400 nm เราเรียกว่าแสงเหนือม่วง หรือ ultra-violet ,UV ซึ่งเป็นช่วงที่มีพลังงานสูง มีอำนาจทะลุทะลวงสูง และสามารถทำอันตรายกับอวัยวะภายในดวงตาได้  ในขณะที่ช่วงคลื่นแสงที่ยาวกว่า 700 nm เราเรียกว่าแสงใต้แดง หรือ Infrared ,IR ซึ่งพลังงานจะต่ำกว่า แต่ก็สามารถทำอันตรายต่อดวงได้เช่นกัน 

ดังนั้นดวงตาจะมีระบบป้องกันพลังงานแสงส่วนเกินเหล่านี้ในหลายกระบวรการ ได้แก่ 

1. Eyeid closer  เมื่อมีพลังานแสงปริมาณสูง เส้นแสงจ้า วาบขึ้นมา ระบบตาจะมีการป้องกันตัวเอง โดยการกะพริบอัตโนมัติ 

2. Pupil construction  เมื่อเจอแสงปริมาณความเข้มสูงๆ รูม่านตาจะเกิดการหดทันทีเพื่อป้องกันไม่ให้อวัยวะภายในที่อยู่หลังม่านตานั้นได้รับอันตราย จากปริมาณแสงที่มากเกินไป 

3. Light absorption by ocular tissue  หมายความว่า เนื้อเยื่อของเซลล์ของตานั้นทำหน้าที่ใ่นการดูดซับแสงพลังงานสูงส่วนเกินเอาไว้ไม่ให้มันผ่านเข้าไปข้างใน 

  1. กระจกตา (cornea) นั้นทำหน้าที่ดูดซับ UV-B ,UV-C ,IR-B ,IR-C
  2. เลนส์แก้วตา (crystalline lens) ทำหน้าที่ดูดซับ UV-A 
  3. เนื้อเยื่อภายในเลนส์และจอประสาทตา มีกระบวนการต่อต้านอนุมูลอิสระ (antioxidants) ป้องกันไม่ให้รังสียูวีนั้นเข้าไป Oxidize จนเกิดการทำลายเนื้อเยื่อ 
  4. ที่จอรับภาพของตาในบริเวณของ Macula จะมีสารเม็็ดสีอยู่ในชั้น Henle’s fibre layer ซึ่งเป็นสารจำพวก carotenoid xanthophyl II  ทำหน้าที่ดูดซับแสงความยาวคลื่นสั้น ช่วยลดปริมาณของแสง Blue light ตามธรรมชาติ ทำให้สามารถลดแสงฟุ้ง (glare) และลดความคลาดเคลื่อนของสี (chromatic aberration) ได้
  5. Hemoglobin และ Melatonin พบอยู่ในชั้นเส้นเลือดที่เรียกว่าชั้น choroid ทำหน้าดูดซับแสงและรังสีอินฟราเรด และทำหน้าที่เหมือนเป็น Heat Sink เพื่อระบายความร้อนภายในลูกตา 

ทิ้งท้าย

ทั้งหมดนี้เป็นกลไกลการปกป้องตัวเองของดวงตา จึงทำให้เราไม่ค่อยมีปัญหาสุขภาพดวงตากันสักเท่าไหร่ มันทำงานดีมากและไม่เคยงอแงจนบางทีเราก็ลืมว่ามีมันอยู่ด้วยซ้ำ และเพียงเพราะว่ามันมีระบบการดูแลปกป้องตัวเองที่ดีมาก เราเลยคิดว่าจะใช้งานมันอย่างไรก็ได้ ไม่เคยคิดที่จะดูแลปกป้องหรือช่วยป้องกันมันบ้าง จนบางครั้ง กว่าจะรู้ตัวก็สายเสียแล้ว มันพังและไม่สามารถซ่อมกลับมาใช้งานได้ เช่นคนไข้ที่เป็นต้อหินจนสูญเสียการมองเห็นถาวรเป็นต้น หรือคนที่ต้องทำงานเกี่ยวกับงานตัดเชื่อมเหล็ก ตัดไม้หรืออะไร ก็ไม่เคยคิดจะใช้เครื่องป้องกันดวงตา และบ่อยครั้งที่อุบัติเหตุก็ทำให้เสียดวงตาคู่รักไป 

เรื่องแสงสีน้ำเงินจากมือถือหรือ smart devices ต่างๆนั้น จนป่านนี้ผมก็ยังไม่มี case report ออกมาจริงๆว่า 6 พันกว่าล้านคนนี้ จะเกิดตาบอด หรือเกิดโรคตาจากแสงสีน้ำเงิน  ความจริงเลนส์ประเภทนี้ ขายได้เฉพาะโซนเอเชีย แต่กลับไม่ได้ถูกให้ความสำคัญในประเทศที่เจริญแล้วอย่างในอเมริกา และนักวิจัยก็ไม่ค่อยให้ความสนใจกับเรื่องนี้เท่าไหร่นัก  จะมีก็แต่งานวิจัยที่มีบริษัทเป็น back up และงานวิจัยเกี่ยวกับบลูที่ผ่านมา การทดลองนั้นใช้แสงบลูยิงเข้าเนื้อเยื่อโดยตรงโดยไม่ผ่านการกรองด้วยระบบธรรมชาติ ทำให้ผลการทดลองนั้นผมดูแล้วไม่ค่อยน่าเชื่อเท่าไหร่ 

ที่ต้องการจะสื่อสารก็คือว่า จริงๆ blue blocker มันก็คงไม่ได้ส่งผลเสียอะไร ใช้งานได้ มองเห็น สีเพี้ยนนิดหน่อย  สามารถซื้อเพื่อความสบายใจได้  เข้าทำนองกันไว้ดีกว่าแก้ แต่ก็อย่าไปคาดหวังว่า ใช้บลูแล้วมันจะไม่ปวดตา มันจะไม่เป็นจอตาเสื่อม อย่าไปฝันขนาดนั้น เพราะคนที่เป็น AMD กันอยู่ปัจจุบันนี้ ก็ไม่ได้ relate อะไรกับการใช้ blue 

บ่อยครั้งที่ผมเห็นว่าการแนะนำ blue ให้คนไข้ ด้วยเหตุว่าเขาแพ้แสง ทำงานหน้าคอมพ์ไม่ได้ ปวดตัว  แต่จริงๆแล้ว เขาอาจจะมีปัญหาาสายตาที่ยังไม่แก้หรือแก้ไม่หมดหรือเปล่า หรืออาจจะมีปัญหากล้ามเนื้อตาที่รอการแก้ไข  ซึ่งจะดีกว่าไหมถ้าเราจะมุ่งสู่การทำงานทางคลิินิกมากกว่าที่จะขายฝัน ที่อาจจะไม่ได้มีอยู่จริง  แต่ถ้าจะใส่ blue control เพราะมีปัญหานอนไม่ค่อยหลับจากปริมาณ blue ที่มากเกินไป ทำให้ไปรบกวนการหลังฮอร์โมน melatonin ที่ช่วยให้นอนหลับ ทำให้นาฬิกาชีวิตเปลี่ยน เกิดการนอนไม่หลับขึ้นมาก็คงจะมีส่วน แต่คงไม่ได้เป็นอะไรที่มากกว่านั้น 

เอาหล่ะ พอหอมปากหอมคอ เนื้อหาวันนี้จะติดวิชาการไปหน่อย ก็เอาไว้อ้างอิงก็แล้วกันเวลาอยากหาความรู้ก็แล้วกัน  ขอบคุณทุกท่านสำหรับการติดตาม พบกันใม่ตอนหน้า 

สวัสดีครับ 

 

Reference :

Ocular and visual physiology ,simon E.Skalicky 

clinical anatomy of the visual system ,Lee Ann Remington