Case study

เรื่อง สายตายาวหลังทำเลสิก

โดย ดร.ลอฟท์

20 July 2019

 

บทนำ 

บทความในวันนี้ เป็นเรื่องราวของเคสสายตายาวร่วมกับสายตาเอียงหลังการทำเลสิก ซึ่งอยากจะนำมาเล่าให้ฟัง เพื่อให้ความรู้ ความเข้าใจ และความคาดหวัง ของสายตาหลังจากการทำเลสิกว่า เราสามารถหวังความสมบูรณ์แบบของสายตาหรือไม่มีความผิดปกติของสายตาหลงเหลืออยู่เลยหลังทำเลสิกได้มากน้อยแค่ไหน  

 

เหตุของเรื่องนี้เกิดขึ้นมาจาก คนไข้มีประวัติทำเลสิกมาเมื่อ 5 ปีก่อน  มีปัญหาหลังทำเลสิกคือ ตาขวาไม่ค่อยชัด เห็นภาพมีเงา และแสงฟุ้งในเวลากลางคืน ส่วนตาซ้ายก็มีอาการแต่น้อยกว่า  ผมจึงนัดเข้ามาตรวจสายตา  หลังจากตรวจละเอียดแล้วพบว่าคนไข้เป็นสายตายาวร่วมกับสายตาเอียง และแสงฟุ้ง ตัวหนังสือไม่ชัด มีเงา และแสงฟุ้งในเวลากลางคืน ก็เกิดเนื่องจากสายตาเอียงที่กลืนอยู่ในสายตายาว  จริงๆก็ใช่เรื่องแปลกอะไร แต่เรื่องนี้เกิดคำถามมาจากคนไข้ว่า 

 

 "ก่อนทำเลสิกเป็นสายตาสั้น แล้วทำไมหลังทำเลสิก คนไข้ถึงเป็นสายตายาว  "

 

ซึ่งเป็นคำถามที่เกิดจากความคิดของคนไข้ว่า  การทำเลสิก ผลหลังการผ่าตัดจะต้องสมบูรณ์แบบ  ต้องคมชัดเป๊ะโดยไม่ต้องใส่แว่น  ต้องไม่มีสายตาหลงเหลืออยู่   แต่นั่นเป็นสิ่งที่เราคิด แต่ความเป็นจริงนั้นเป็นเรื่องธรรมดาของการผ่าตัด ไม่ว่าจะผ่าตัดอะไรก็ตาม หรือแม้แต่การตรวจหาค่าสายตาเพื่อทำแว่นก็ตาม ว่าอาจมีความผิดพลาดหรือคลาดเคลื่อนได้ ตาม ความรู้ ประสบการณ์ และความมาตรฐานของเครื่องมือว่าจะสามารถลดความผิดพลาดได้มากน้อยแค่ไหน    

 

และที่เขียนขึ้นมาเพื่อให้ท่านที่มีแผนที่จะทำเลสิก หรือทำเลสิกมาแล้ว เข้าใจว่าการทำเลสิกกับการทำแว่นสายตานั้น  หัวใจแท้จริงนั้นคือสิ่งเดียวกันคือ การแก้ไขปัญหาสายตาโดยการเจียรนัยความโค้งของพื้นผิวหักเหแสง เพื่อรวมโฟกัสให้เป็นจุดแล้วให้จุดนั้นไปตกบนจุดรับภาพพอดี(ในอุดมคติ)  ต่างกันที่ เลสิกนั้นเจียรนัยเข้าไปโดยตรงที่กระจกตาด้วยเลเซอร์  ส่วนเลนส์แว่นตานั้นใช้เครื่องกัด cnc-free form แก้ไขที่ผิวของเนื้อเลนส์พลาสติกซึ่งเป็นวัสดุทำเลนส์  แล้วนำเลนส์ไปประกอบบนแว่นตา  และขึ้นตอนที่สำคัญที่สุดก็คือ  "ใครเป็นผู้ตรวจสายตา มีความรู้ ประสบการณ์ มากน้อยแค่ไหนในการตรวจสายตา หรือสามารถรีดสายตาออกมาได้ถูกต้องมากน้อยแค่ไหน" เพื่อนำค่านั้นไปคำนวณเพื่อตั้งเลเซอร์ หรือ เพื่อตั้งเครื่อง cnc-freeform ให้เจรียรนัยเลนส์  

 

 

มันไม่ได้ง่ายแค่ว่า ก็ทำกระจกตาให้เป็น spheric surface จะได้ไม่มีสายตาเอียง  เพราะอย่าลืมว่า พื้นที่หักเหแสงนั้นมีทั้งส่วนที่เป็นกระจกตา (external factor)  และ เลนส์ตา ( inernal factor) และสายตาที่วัดได้คือ total (external + internal)  ดังนั้น การทำเลสิกนั้นเป็นการกระทำที่ external factor ที่เมื่อ combind กับ internal แล้ว total refractive error เป็นศูนย์ ซึ่งถ้าเรามองเห็นภาพทั้งหมด เราจะรู้ได้ว่า  เหตุของ error นั้นมีอยู่มากมาย และก็ไม่ใช่เรื่องแปลกอะไรที่จะต้องตื่นตระหนก ถ้าหลังทำเลสิกมาแล้วมีสายตาหลงเหลืออยู่บ้างในระดับที่ยอมรับกันได้ และ VA ไม่ต่ำกว่าปกติมากมายนัก

 

มาเข้าเรื่องเคสกันดีกว่า 

 

Case History

 

คนไข้หญิง อายุ 32 ปี  มาด้วยอาการ

 

อาการหลัก

ตาขวามองไกลไม่ชัด  เห็นเป็นเงาซ้อนๆ ฟุ้งๆ กันอยู่ กลับไปวัดสายตาอยู่หลายครั้ง ก็ยังไม่สามารถทำให้ภาพซ้อนจากตาข้างขวานั้นหายไปและผู้ที่ตรวจให้แจ้งว่า อาจจะเป็นตาขี้เกียจ จึงกังวลเรื่องนี้ และอยากจะมาทราบปัญหาว่าตัวเองเป็นตาขี้เกียจจริงหรือไม่ หรือมีเหตุจากอะไรที่ทำให้คนไข้นั้นเห็นภาพมีเงาซ้อน และเกิดแสงฟุ้งในเวลากลางคืน

 

อาการรอง

ตาแห้ง   บางครั้งต้องหยอดน้ำตาเทียม

 

ประวัติเกี่ยวกับสุขภาพตา

ตั้งแต่ทำ lesik เมื่อ 3 ปีที่แล้ว พบหมอตามนัด จนหมอบอกว่าหายปกติแล้ว ก็ไม่ได้ไปตรวจสุขภาพตาอีกเลย

+Glasses : เริ่มใช้แว่นตาครั้งแรกตอนอายุ 18 ปี ซึ่งขณะที่เริ่มใช้แว่นนั้นสายตาสั้นไม่มาก ประมาณ -0.50D แล้วก็สั้นขึ้นมาเรื่อยๆ จนกระทั่งก่อนทำ lesik นั้นสั้นประมาณ -2.00 / -3.25

+Surgery : คนไข้เคยเข้ารับการผ่าตัด lesik เพื่อแก้ไขปัญหาสายตาสั้นเมื่อปี 2014 (5 ปีที่แล้ว)  หลังผ่าตัดมา แผลหายดี ก็ชัดขึ้น ไม่ต้องใส่แว่น แต่มีตาขวาที่รู้สึกว่ามองไกลยังไม่ค่อยชัดเมื่อเทียบกับตาซ้าย  ต่อพอมองพร้อมกันสองตา ก็เห็นตัวหนังสือมีเงาๆ แสงไฟก็จะฟุ้ง โดยเฉพาะอย่างยิ่งเวลากลางคืน ตรวจสายตาดูแล้ว พยายามแก้ไขสายตาแล้วก็ยังพบว่าอาการดังกล่าวก็ยังไม่หาย  และมีปัญหาตาแห้ง

+Inflammation  : ตาขวานั้นอักเสบบ่อย ตาแดงง่าย เป็นตากุ้งยิงบ่อย

-infection  ไม่เคยมีประวัติตาติดเชื้อ

-flash : ไม่มีฟ้าแล๊บ

-floator : ไม่มีจุดดำ หยักไย่ลอยไปมา

-trauma / injury : ไม่มีประวัติอุบัติเหตุหรือกระทบกระเทือนทางศีรษะหรือดวงตา

-HA/Diplopia : ไม่มีอาการปวดหัว หรือ ภาพซ้อนเป็นสองภาพ 

สุขภาพแข็งแรง

ใช้สายตาทำงานหน้าคอมพิวเตอร์ทั้งวัน

 

Preliminary Eye Exam

PD 30.8/30.3

VAsc  OD  20/25

          OS   20/20

CT : Ortho      XP’

 

Retinoscopy

OD +1.25 - 1.25 x 180  VA 20/20

OS +0.75 - 0.75 x 180  VA 20/20

 

Monoc. (SRx)

OD +0.75 - 0.75 x 10    VA 20/20

OS +0.75 - 0.50 x 180  VA 20/20

 

BVA (on phoropter)

OD +1.25 - 0.75 x 7      VA 20/20

OS +1.00 - 0.50 x 180  VA 20/20

 

BCVA (on trial frame)

OD +1.00 - 0.75 x 7        VA 20/20

OS +0.75 - 0.50 x 180    VA 20/20

 

Functional ( 6 m)

Horz phoria       : 1 Base-out (esohporia)

BI-vergence       : x6/12/2

Vert.phoria        : oath

Supr-vergence : 3/0

Infr.-vergece    : 3/0

 

Functional ( 40 cm)

Horz.phoria  :  6 BI (exophoria)

AC/A ratio    :  4/1

BCC             :  +0.25

NRA / PRA  :  +1.75 / -2.50  (w/BCVA)

 

Ocular Health  ( 22 June 2019 : 9:58)

 

IOPc  OD 11.6 mmHg   (CCT 507 µ)

         OD 12.6 mmHg  (CCT 508 µ)

 

Angle  OD : IAT 43ํ/IAN39ํ  (grade4)

           OD : IAT 38/IAN42ํ (grade4)

 

Assessment

1.คนไข้ไม่ได้เป็นตาขี้เกียจอย่างที่คนไข้กังวล แต่เกิดปัญหาสายตาอีกรูปแบบหนึ่งเกิดขึ้นหลังทำเลสิกนั้น คือเป็นสายตายาวร่วมกับสายตาเอียง ซึ่งเมื่อทำเป็น Spherical equivlent (S.E.) แล้วจะได้ค่าสายตาออกมาที่

OD +1.00 - 0.75 x 7           S.E. +0.62

OS +0.75 - 0.50 x 180        S.E. +0.50

ด้วย hyperopia จาก S.E. เท่านี้ คนไข้จึงสามารถมองไกลได้เห็นชัดอยู่ได้โดยไม่ต้องใส่แว่นตลอดเวลา แต่ด้วยการเป็นสายตายาวที่เลนส์ตาต้อง stress จากการต้องเพ่งให้ชัด และจากสายตาเอียงที่ทำให้โฟกัสไม่รวมกันเป็นจุด จึงทำให้คนไข้มองแล้วมีเงาซ้อนเกิดขึ้นมา และเมื่อแก้สายตาให้ถูกต้องก็สามารถคมชัดได้จนเห็น VA 20/15+2 ได้ทั้งสองข้าง

 

2.Binocular Vision  มองไกลมี esophoria อยู่เล็กน้อย ส่วนดูใกล้มี exophoria อยู่ 6 BI  ซึ่งผมเชื่อว่า phoria ที่เกิดขึ้นนี้เกิดมาจาก refractive error ที่ไม่เคยได้แก้ไขมานาน จึงไม่ได้จ่ายปริซึมให้ จ่ายเพียง full corrected เท่านั้น  ส่วนเลนส์ตานั้นก็ฟังก์ชั่นดี จึงไม่จำเป็นต้องจ่าย plus technology

 

3.ocular health ส่วนเรื่องอื่นๆ อย่างเช่น ความดันตาดูปกติดี มุมระบายน้ำในช่องลูกตาเปิดกว้างดี

 

4.จากข้อมูล DNEye Scan พบว่า คนไข้มีปริมาณของความคลาดเคลือนของโฟกัสในระดับละเอียดอยู่มาก (มี Higer order aberation ,HOA) ที่เกิดขึ้นจากระบบหักเหแสงภายในลูกตาอยู่มาก โดยเฉพาะอย่างยิ่ง ในเวลากลางคืนที่ขนาดของรูม่านตากว้าง ทำให้แม้ว่าเราจะแก้สายตายาวและสายตาเอียงซึ่งเป็น lower order avberration, LOA ไปแล้ว ซึ่งคนไข้ก็สามารถเห็นความคมชัดในระดับ 20/15+  แต่ก็ยังมี aberration ปริมาณเล็กๆ ซึ่งเป็นสาเหตุให้แสงฟุ้ง ซึ่ง DNEye Technology  เคลมว่าสามารถช่วยลดแสงฟุ้งจาก HOA ที่เกิดภายในระบบหักเหแสงของตาได้ 

 

Plan

1.Full Correction Rx  Single vision lens 

OD +1.00 - 0.75 x 7

OS +0.75 - 0.50 x 180

lens : Rodenstock Impression Mono 2 1.6  w/ DNEye technology 

Frame : Lindberg Elvis rim titanium 

 

ทิ้งท้าย 

lesik เป็นการแก้ปัญหาสายตาด้วยการผ่าตัดโดยใช้เลเซอร์เข้าไปเจียร์กระจกตาเพื่อเปลี่ยนทรงกระจกตาให้แบนลง  ทีนี้ถ้าแบนลงในแต่ละแกน เพื่อให้แสงแต่ละแกนที่วิ่งผ่านกระจกตาไปแล้วเกิดการรวมกำลังกันกับแกนที่เลนส์ตา ในทุกๆแกนนั้นไปรวมกันเป็นจุดเดียวกันที่จุดรับภาพของตา ก็จะไม่เกิดเป็นสายตายาว

 

แต่ถ้าเจียร์ไปแล้วเกิดผลรวมแต่ละแกนนั้น สร้างกำลังหักเหไม่เท่ากัน  โฟกัสก็จะไม่รวมเป็นจุด แต่โฟกัสเป็นแนวเส้น (focal line)  เรียกว่าสายตาเอียง ทำให้คนไข้เห็นเป็นเงาซ้อน และ มีแสงฟุ้งเวลากลางคืน แต่ถ้าผลรวมแล้ว กระจกตาแบนมากไป โฟกัสก็จะตกเลยไปตกหลังจอรับภาพ ทำให้เกิดเป็นสายตายาว ทำให้คนไข้ต้องเพ่งเพื่อให้คมชัด 

 

ซึ่งเคสนี้นั้น เจียร์ไปแล้วผลรวมกำลังหักเหแต่ละแกนโค้งไม่เท่ากัน  และกระจกตาแบนมากไป ก็เลยเกิดทั้งสายตายาวและสายตาเอียงดังกล่าว  แต่อย่างน้อยก็ยังทำให้คนไข้ยังสามารถใช้ชีวิตได้โดยไม่ต้องพึ่งพาแว่นตลอดเวลา  ไม่ว่าจะดูไกลหรือดูใกล้ แม้จะไม่คมชัดเป๊ะมากนักก็ตาม  แต่ก็แนะนำให้คนไข้ใช้แว่นตาตลอดเวลาถ้าต้องการความคมชัดหรือประสิทธิภาพการมองเห็นที่ดี โดยเฉพาะอย่างยิ่งในการดูใกล้ แต่ถ้าในระหว่างกิจกรรมที่ไม่ต้องเน้นความคมชัดมากแต่ต้องการความคล่องตัวในกิจกรรม ก็สามารถถอดแว่นได้

 

อาจมีคำถามขึ้นมาในใจว่า ตกลง ทำเลสิก ดีหรือไม่ดี  อายุแค่ไหนควรทำ อายุแค่ไหนไม่ควรทำ และใครบ้างที่ไม่ควรทำ  และเราสามารถคาดหวังผลสัมฤทธิ์ของการทำเลสิกได้มากน้อยแค่ไหน

 

อันนี้ก็คงต้องดูจุดประสงค์ของการทำเลสิกว่า อยากทำเพื่ออะไร บางคนอยากเป็นนักบิน บางคนอยากสอบนายร้อย บางคนเป็นนักกีฬา บางคนอยากเป็นแอร์  บางคนสายตาสั้นมากแว่นหนักมากและเลือกแว่นได้ไม่หลากหลาย อยากมีอิสระในการเลือกแว่นมากขึ้น  เหล่านี้ต่างก็เป็นเหตุผลในการทำเลสิก  เดี๋ยวเก็บไว้คุยเรื่องนี้กันในเรื่องหน้าก็แล้วกัน

 

สำหรับวันนี้ขอลากันไปเพียงเท่านี้ครับ

 

สวัสดีครับ

Dr.Loft

 

578 Wacharapol Rd, Bangken ,BKK ,10220

Google Maps: https://goo.gl/maps/PQpXxquxYiS2

fb : www.facebook.com/loftoptometry

line id : loftoptometry

090 553 6554

 

 

DNEye  Scan 2